Maar in deze kerk is het andersom: de lage plafonds van de noordelijke kerk creëren een negatief gevoel, alsof men zich in de ruimte van een ruime, maar niettemin een crypte bevindt. Een authentieke tempelruimte genereert louter positieve emoties: vreugde en bevrijding, een gevoel van een heilige plaats waar de banden van een armoedige seculiere wereld, die haar verleidingen opdringerig aanbiedt, zijn overwonnen.
Maar onder de gewelven van de kerk is er een zeker benauwd, verstikkend gevoel. Een gelovige kan het vage gevoel hebben dat hij niet naar de kerk is gekomen, maar naar de kazemat, de nieuwe ondergrondse catacomben, verlicht door een scheur in het plafond. In deze kerk drukt het plafond op de parochiaan in plaats van hem te plezieren.
Het negatieve gevoel wordt versterkt door de kale, grijze, betonnen muren, die geen kleurrijke muurschilderingen of traditionele iconen vertonen. De bezoeker van het Mooie Landhuis mag niet vergeten dat in de christelijke mentale oikoumene een icoon niet zomaar een gekleurd plaatje is dat een bepaalde heilige voorstelt, maar een venster naar de geestelijke wereld, naar een transcendente goede ruimte die niet gehoorzaamt aan de wet van oorzaak en gevolg. Via de icoon wendt men zich dus niet alleen tot de specifieke heilige die erop is afgebeeld, maar ook tot Christus zelf.
Het ontbreken van iconen is het ontbreken van vensters naar de hemel, het ontbreken van hemelse openingen waardoor genade in menselijke zielen sijpelt. Vandaar een zekere psychische benauwdheid, die zeer kenmerkend is voor het protestantisme.
Het is niet toevallig dat hindoeïstische, orthodoxe en katholieke gebouwen met stucwerk of fresco's zijn versierd. Het belangrijkste detail van het katholieke of orthodoxe interieur is niet toevallig: op de muren zijn de gezichten van christelijke heiligen geschilderd. Deze vele heilige beelden benadrukken de centrale gedachte van de christelijke religie: de kerk is geen gebouw, geen tempel of een heilige ruimte.
De Kerk zijn de mensen die zijn opgestaan tegen de duivel, die Jezus ter harte hebben genomen en die de benarde situatie van de mensheid hebben ingezien, die hun laatste stille decennia of eeuwen (niemand weet het zeker) uitleven vóór de komst van de antichrist.
Het uiterlijk van dit gebouw zal de gevoelige religieuze mens eerder schokken dan verrukken. Het kruisje bovenaan is moeilijk te zien als je niet al te scherp ziet. Dus een verblinde zou vragen: Wat is dit, zoals de Admiraliteit??
In het algemeen wordt de tempel niet gebouwd om het landschap te versieren of om een andere attractie te creëren, de kerk wordt gebouwd om een bepaalde mens te redden – om hem te bevrijden van de banden van hebzucht, lust en woede. En er is geen ander doel voor. Maar dat ligt niet meer aan het gebouw waar de cultus plaatsvindt, maar aan de specifieke voorganger. Het is natuurlijk goed als een mooie kerk ook een sierlijkheid creëert voor een bepaalde plaats.
Eero Saarinen wilde met zijn gebouw de externe beschouwing verbazen, en dat lukte: in 2000 werd de kerk erkend als National Historic Landmark. Maar of het een heilige plaats is geworden, een magneet voor engelen, weet alleen de Almachtige.
De prachtige, getalenteerde architect was een goede kunstenaar en vernieuwer, maar hij had een vaag gevoel voor religie. Geen wonder: Eero had zijn hele leven doorgebracht tussen de rijken, mensen met een pervers wereldbeeld, over wie Christus de volgende zeer onflatteuze woorden zei: "Het is voor een kameel gemakkelijker om door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke man om het koninkrijk der hemelen binnen te gaan".
Moge God deze goede man het koninkrijk van de hemel geven en de vergeving van al zijn zonden…
Wat zijn enkele kenmerken van het modernisme in de kerkbouw?
Wat zijn enkele kenmerken van modernisme in de kerkbouw?